5. Terugval - Niet weer he!

Naast één of meerdere burn-outs is een paar jaar geleden bij mij de diagnose dysthemie gesteld. Dit is een milde, maar langdurige vorm van depressie. Het betekent min of meer dat ik regelmatig sombere periodes heb, zonder 'goede' reden. Het gaat ook regelmatig goed. Doordat het soms 'opeens' een periode wat minder gaat, voelt het soms alsof ik een terugval heb. Een sombere periode, schijnbaar zonder directe aanleiding. Ook de keren dat ik weer ben uitgevallen op het werk, was er sprake van een terugval.

Maar ik hou niet van het woord terugval. Het voelt alsof ik weer aan het begin sta. Terug bij af. Het is belangrijk te weten, te beseffen dat dat verre van waar is.

Stel je valt een keer met mountainbiken, of welke sport ook. Tenzij er lichamelijke klachten volgen, sta je weer op, klop je je kleding uit en ga je weer verder. Je probeert het nog een keer, hoewel er soms wel wat angst bij komt kijken.

Nadat ik met mijn mountainbike ten val was gekomen (niet de eerste keer, waarschijnlijk ook niet de laatste) kostte het me wel weer wat moeite om diezelfde berg weer op diezelfde snelheid omlaag te fietsen. Maar ik kon nog steeds fietsen. De angst verlamt misschien, maar dat geldt vooral voor die berg, voor die situatie. Op andere delen van de route sprong en stuiterde ik al snel weer vrolijk naar beneden. Om er doorheen te komen ben ik langzaam de snelheid op gaan bouwen op dat stuk. Zeker nadat ik leerde wat er eigenlijk fout was gegaan. Ik werkte langzaam aan mijn vertrouwen dat ik het (nog) kon.

Dus om te herstellen van die val, ben ik weer op de fiets geklommen. Ik twijfelde niet aan mijn vermogen te fietsen en gaf mezelf te tijd rustig aan weer comfortabel te worden met dat specifieke deel van de mountainbikeroute. En als bonus heb ik nu geleerd hoe ik wél moet landen na een kleine sprong, zodat hetzelfde me niet nog een keer overkomt, niet op dezelfde manier.

Wanneer ik nu weer val met de mountainbike spreek ik niet van 'terugval', maar van een nieuwe val. En voor mijn omgang met mezelf, mijn burn-out, mijn dysthemie en depressies geldt hetzelfde. Langzaam maar zeker leer ik steeds nieuwe dingen en ga ik steeds anders om met verschillende situaties. Soms verlam ik even, ben ik bang, bijvoorbeeld wanneer ik op mijn werk al het geluid van mijn collega's keihard op me af komt. Ik kan me niet meer concentreren, ik kan nog niet eens een zin typen. Gelukkig weet ik nu dat ik niet terug ben bij af. Het is tijdelijk. Ik kan een rondje lopen, een rustiger kantoor opzoeken, of thuis nog wat werk doen. Ik kan mezelf weer terugpakken.

Een ander goed voorbeeld is een training die ik onlangs gaf. Dat ging vrij slecht (of dat vond ik in ieder geval). Dit kwam door een combinatie van te weinig voorbereiding (mijn fout) en lang die training niet gegeven te hebben. Ik was wat roestig. Voorheen had ik er dagenlang over ingezeten dat het slecht was gegaan. Mezelf een prutser gevonden. In dit geval vond ik dat ook wel, maar kon ik mezelf terugpakken. Ik heb geleerd kritisch over mijn eigen oordelen na te denken. Is dat wel zo? Kan ik het helemaal niet, of kan ik het nu (nog) niet? En wat kan ik eraan doen om het beter te doen? Mijn conclusie was dat ik wat roestig was en slechts een paar onderdelen niet meer helemaal helder kon overbrengen. Niet omdat ik het niet wist, maar op dat moment de woorden en helderheid niet kon vinden. Ik heb afgesproken dat ik het specifieke onderdeel nog een keer zou uitleggen, maar dan goed. Daar een afspraak voor ingepland en doorgegaan met de rest van de training. Probleem opgelost. Ik ben geen prutser, maar misschien wat roestig. Aan dat laatste kan ik wat doen.

"Een burn-out is het beste wat me is overkomen". Ik zal niet de eerste zijn die dat zou zeggen. Ik ben het er namelijk niet helemaal mee eens. Maar het sentiment van die uitspraak, daar kan ik volledig achter staan. "Wat me niet doodt, maakt me sterker". Friedrich Nietzsche zei (of schreef) het al in 1888. In de afgelopen 6 jaar heb ik veel geleerd over mezelf. Hoe ik me verhoud tot anderen, hoe ik denk, hoe ik me gedraag. In welke situaties ik mijn sterke punten gebruik, in welke situaties mijn sterke punten me in de weg zitten. Alles wat ik heb geleerd is niet opeens weg wanneer ik 'terug val'. Het is er nog steeds. 

Waarschijnlijk past de vraag "wat nu weer?" beter dan "niet weer hè?", mocht je ooit opnieuw uitvallen. Zelfs een ezel stoot zich over het algemeen niet twee keer aan dezelfde steen. En dat geldt voor velen, ook voor mij. De situaties van iedere uitval waren anders. Mijn gedrag was anders, mijn gedachten waren anders. Dat maakte ze niet minder vervelend. Ook maakt het mijn eerste oordeel erover niet minder hard. Maar slechts één gedachte maakt het verschil voor mij. "Wat is er aan de hand en wat kan ik eraan doen?". Want als er iets is wat ik intussen heb geleerd van mijn uitval-reis, is dat ik er, met de juiste hulp, wel wat aan kan doen.

Jeroen is begeleider en ervaringsdeskundige bij Inside Out Sports. Vanuit een persoonlijke motivatie schrijft hij (twee)wekelijks een blog. Voor zichzelf en misschien wel voor een ander. Herken jij jezelf in dit verhaal? Laat het ons weten!