6. Somberheid - in beweging komen

Zoals ik in mijn vorige blog al schreef is een paar jaar geleden dysthemie bij mij vastgesteld. Een milde, maar zogenaamde persistente (aanhoudende) vorm van depressie. Om te beginnen met een discaimer voor wat volgt, het gaat nu best goed met me. Ik heb af en toe wel een slechte dag, of paar dagen, maar ik weet ook dat ik de vaardigheden heb om er weer relatief snel uit te komen.

Op het moment dat de diagnose dysthemie werd vastgesteld ging het niet goed met mij. Ik was futloos, had geen zin om ook maar iets te doen. Ik zat zo klem met mijn eigen gedachten, negativiteit en somberheid dat ik vastliep. Ik zag geen uitweg, geen mogelijkheid om daaruit te komen. Ik schrok van de oplossingen die ik wel kon verzinnen.

De diagnose, bovenop de dysthemie was acute depressie. Dit was geen milde vorm. Mijn gedachten waren op momenten gitzwarte, harde, strenge oordelen over mezelf. Een negatief zelfbeeld, bovenop een negatief wereldbeeld, bovenop een negatieve situatie waarmee ik geconfronteerd werd. Ik ben blij dat ik ervan geschrokken ben, ik ben op dat moment hulp gaan zoeken.

Niet alleen deze vorm van depressie, maar ook de dysthemie kan op sommige momenten een flinke rem zijn. Vooral op de momenten dat ik alleen ben. Dat zijn de momenten waarop ik toegeef aan de futloosheid, de moeheid en het gebrek aan zin om ook maar iets te ondernemen. Al moet ik dingen voor een opleiding, of mijn werk doen. Ik vertel mezelf dat ik er te moe voor ben. Ik verzin excuses om dingen niet te doen. Vaak gaat dat goed, als het écht moet gebeuren, dan ben ik op mijn best. Althans, dat vertel ik mezelf.

En toch moet ik soms in actie komen. Het huis schoonmaken, de was doen, werken, leren, of ontspannende activiteiten als sporten, lezen of mensen opzoeken. Er zijn een aantal dingen die me enorm hebben geholpen, deels om in actie te komen, deels om in actie te blijven. Ik heb weinig van deze dingen zelf verzonnen. Ik denk ook dat voor verschillende mensen, verschillende dingen zullen helpen. Het zal afhankelijk zijn van wie je bent, wat je voorkeuren zijn en wat je activeert. Misschien staat er iets tussen wat kan inspireren.

Vrienden.

Zeker toen ik op het slechtst ging, had ik moeite om de dag te starten. Om uit bed te komen, koffie te zetten en de dag te beginnen. Ik heb een vriend van mij gevraagd om samen de dag te starten. Het idee van deze telefoontjes was om wanneer hij naar het werk ging even te bespreken wat ik die dag zou gaan doen. Gewoon even 10 minuten contact. Uiteindelijk kwam het vaak neer op een gesprek van een half uur, over van alles en nog wat. Het gaf me energie de dag te beginnen. En doordat ik aan hem vertelde wat ik wilde gaan doen, had ik een extra stok achter de deur om het ook echt te doen. Hij wist immers ook wat ik zou gaan doen.

Het gesprek hoeft echt nergens over te gaan. Maar de verbondenheid, het weten dat anderen er ook zijn, helpt enorm. Daar is maar 1 iemand voor nodig en kan familie zijn, een vriend of zelfs een collega. Gewoon iemand van wie je het fijn vindt om even te spreken als je in beweging wilt komen.

Muziek.

Het is vaak stil in huis, wanneer je alleen woont. De koelkost brom misschien wat. Misschien hoor je het geruis van de auto's van de weg vlakbij. Dat is het wel. In mijn geval een prima broeivat van irritatie. Muziek helpt me zodoende wat actiever te worden. Op het moment dat ik dit schrijf klinkt moderne klassieke muziek uit de spreakers. Soms ga ik goed op punk, soms kom ik in de flow van funk. Hardlopen doe ik vaak op muziek van de Black Keys (aanrader van een vriendin), of een EDM-radio op spotify. Up-beat soul, of Jamiroqai-radio (ook Spotify) komt regelmatig langs als ik vrolijk ben of wil worden. Reggae werkt voor mij om hard te werken, omdat het een fijne 'gewoon rustig doen' gevoel geeft in contrast met de strengheid en gedrevenheid in mijn hoofd. Het is maar net waar mijn pet naar staat, of hoe actief ik wil zijn.

In beweging komen. 

Deze klinkt logisch, maar is misschien de moeilijkste. Het is namelijk letterlijk de eerste stap. Het is me opgevallen dat wanneer ik besluit om bijvoorbeeld een doekje over mijn aanrecht te halen, ik (als ik de tijd heb) uiteindelijk vaak de hele keuken even schoonmaak. Ook is het besluit even 10 minuten te gaan fietsen regelmatig uitgemond in een goed uur of langer. Mezelf een klein doel stellen, leid dus vaak naar grotere resultaten. Zeker wanneer ik weinig motivatie voel om een groot doel te gaan behalen. Dus besluit gerust een klein blokje om te doen, even de straat uit en weer terug. Of misschien zelfs alleen maar de voordeur uit, even de plantjes water geven in de tuin. Iets kleins. Voor ik het weet ben ik in beweging en kan ik op dat momentum doorgaan.

Trotsboekje.

Het was voor mij belangrijk om wat trotser te zijn op de dingen die ik doe. Dit zijn kleine lichtpuntjes op het moment dat niets mee lijkt te zitten. Op het moment dat niets lijkt te lukken. Het is een klein boekje die ik er iedere avond even bij pakte. Ik schrijf dan 3 dingen op waar ik die dag trots op kan zijn. Hoewel het zeker in het begin moeilijk lijkt, zijn ze te vinden. In het begin kon ik er trots op zijn dat ik buiten was geweest, moeite had gedaan voor mezelf met koken, of de was op gehangen. Later, toen ik me al wat beter voelde, waren het bijvoorbeeld trots op de relatie met familie of vrienden, gesprekken die ik had gehad, mezelf ergens op de voorgrond had gezet, of het schrijven van een blog. Het kunnen allerlei dingen zijn. Ik merk nu dat ik mezelf hiermee getraind heb ook naar positieve dingen te zoeken op de dag. Op z'n minst verschuift dat de focus even van de negativiteit. Belangrijker, het voedt mijn zelfverzekerdheid, omdat ik weet dat er dingen zijn waarop ik trots kan zijn. Iedere dag.

Gezelschap.

Dit is soms een lastige. Gezelschap is, om z'n minst, een goede afleiding van mijn eigen gedachten. Bovendien denk ik positiever wanneer ik bij anderen ben, al is het maar om te verbergen hoe mijn gedachten ook kunnen zijn. Dit betekent ook dat gezelschap soms moeite kost, omdat ik dingen in moet houden van mezelf. Ik word altijd vrolijker van goed gezelschap, dat is zeker. Maar op sommige momenten kan het ook uitputten, doordat ik de somberheid aan de kant wil houden. Dit zorgt ervoor dat ik me soms moeilijk kan focussen op gesprekken, alle andere geluiden komen dan net zo hard binnen als de persoon met wie ik praat. Vooral wanneer ik wat vermoeider ben. Maar dat is niet erg. Dat betekent dat ik soms wat drukkere gezelschappen (of gelegenheden) even oversla. Maar mensen opzoeken, zeker wanneer ze goedgezelschap zijn, dat brengt motivatie en vrolijkheid met zich mee. Dat moment zorgt er voor mij voor dat ik zin houd in andere dingen en weer even alleen kan zijn.

Het stoplicht. 

Sommigen noemen dit ook een terugvalplan. Zoals ik in een eerder blog zei, ik hou niet van het woord terugval, dus het is een stoplicht. Eigenlijk is het een lijst van dingen waarvan ik weet dat ze helpen wanneer ik somber ben of word. De dingen die op 'groen' staan, zijn dingen die ik eigenlijk altijd kan blijven doen. Dingen waar ik blij van word. In oranje staan signalen die zeggen dat het minder gaat, bijvoorbeeld gedachten en gedrag. Maar er staat ook een lijst bij van dingen die helpen wanneer ik me zo voel. Bij rood staan de signalen die aangeven dat het écht bar en boos is op dat moment. En ook daarvoor, dingen die helpen in die situatie. Ik heb (een aangepaste versie) van mijn stoplicht hieronder gedeeld, om een idee te geven hoe dat werkt.

Een belangrijk iets van het stoplicht is dat je het ook deelt met anderen, heb ik me laten vertellen. Dat heb ik nog niet gedaan. Ik stuur het straks gelijk een paar mensen toe die ik vertrouw en die dichtbij genoeg staan om de signalen te herkennen.

Er zijn ongetwijfeld miljoenen manieren om jezelf te activeren, of te motiveren. Om somberheid niet je dag, of leven te laten bepalen. Ik heb gehoord dat mensen mantra's als 'je kan het' op hun spiegel hangen, zodat je het iedere dag weer ziet. Anderen motiveren zichzelf door te kijken naar hun kinderen waar ze alles voor over hebben. Nog weer anderen genieten alleen al van even in de stad zitten, op een bankje, kijkend naar de mensen die voorbij komen. Er zijn altijd wel dingen waar je je bed voor uit wilt komen, daar geloof ik heilig in. Het is alleen niet altijd even makkelijk om die dingen ook te zien, of op te zoeken. In dat geval is het handig als je iemand hebt die je kan laten zien wat je zelf even niet meer ziet. Een vriend, vriendin, familie of professionele hulp. Als je er oprecht uit wilt komen, praat er met iemand over. 1 is genoeg om je leven te veranderen.

Jeroen is begeleider en ervaringsdeskundige bij Inside Out Sports. Vanuit een persoonlijke motivatie schrijft hij (twee)wekelijks een blog. Voor zichzelf en misschien wel voor een ander. Herken jij jezelf in dit verhaal? Laat het ons weten!